Chống tĩnh điện luôn luôn là yếu tố rất quan trọng, cần được quan tâm hàng đầu đối với phòng sạch. Các vật tư dùng trong phòng sạch cũng phải đạt được tiêu chuẩn ESD mới được phép sử dụng.
Định nghĩa tĩnh điện & chống tĩnh điện
Để giải đáp những thắc mắc của bạn liên quan đến vấn đề chống tĩnh điện, đầu tiên chúng ta hãy cùng đến với những khái niệm.
Thế nào là tĩnh điện?
Khi năng lượng trên bề mặt của một vật liệu bị bất cân đối, ta gọi đó là tĩnh điện. Các điện tích sẽ được lưu trữ tại một vị trí cho đến khi nó bị phân tán ra nơi khác. Nguyên nhân phân tán sang nơi khác là do ảnh hưởng bởi dòng điện hoặc sự phóng điện.
Trong khái niệm này, từ “tĩnh” được dùng để chỉ sự tương phản với dòng điện. Hình thức mà khi điện mang theo năng lượng và được truyền sang vật dẫn.
|
|
Thế nào là chống tĩnh điện?
Phía trên là khái niệm tĩnh điện, vậy chống tĩnh điện là gì? Chống tĩnh điện có thể là tính chất hoặc hành động dùng những chất liệu có khả năng dẫn điện. Mà điện trở giới hạn của chúng thuộc trong phạm vi từ 10 mũ 4 Ω đến 10 mũ 9 Ω. Để giúp làm tiêu tán lượng điện tích đã tạo ra hoặc truyền các điện tích đó xuống mặt đất. Điều này đồng thời giúp bảo vệ hệ thống thoát khỏi những nguy cơ như cháy nổ. Hay nguy hiểm hơn là có thể ảnh hưởng đến tính mạng con người khi làm việc.
Phòng sạch chống tĩnh điện
Hiểu được tính cần thiết của việc chống tĩnh điện, ta có thể áp dụng nó vào phòng sạch. Các phòng sạch cho dù thuộc ngành công nghiệp nào cũng đều có yêu cầu khắt khe. Đặc biệt về lượng bụi và chống tĩnh điện.
Khái niệm phòng sạch chống tĩnh điện
Phòng sạch chống tĩnh điện là một loại phòng sạch mà tất cả những vật tư thiết bị, bộ phận nào của nó cũng đều được thiết kể nhằm loại bỏ hoặc giảm thiểu hiện tượng tĩnh điện. Tất cả những gì liên quan đến phòng sạch đều phải đảm bảo yếu tố chống tĩnh điện. Ví dụ như các tấm ván đóng sàn, các vật liệu làm tường, những trang bị bảo hộ như quần áo, găng tay, mũ nón…
Phòng sạch điện tử là loại phòng sạch chống tĩnh điện tiêu biểu nhất. Đây là nơi nghiên cứu, sản xuất các linh kiện và thiết bị nhạy cảm. Các linh kiện điện tử và thiết bị ấy cực kì dễ hỏng hóc do tĩnh điện. Quy trình thí nghiệm cũng có thể xảy ra sai số do hiện tượng này gây ra. Ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu khoa học. Phòng sạch ESD trong trường hợp này rất là hữu ích. Nhờ vào việc kiểm soát tốt tĩnh điện mà tránh được nhiễm diện và duy trì hoạt động suôn sẻ.
Phòng sạch chống tĩnh điện quan trọng như thế nào?
Vấn đề an toàn là yếu tố cần đặt lên hàng đầu khi tiến hành bất kì công việc nào. Vận hành phòng sạch cũng không ngoại lệ. Đặc biệt môi trường cleanroom lại là môi trường có khả năng xảy ra hiện tượng tĩnh điện rất cao. Trong một vài trường hợp, hậu quả của việc tích tụ tĩnh điện, phóng điện còn cực kì nguy cấp. Ví dụ như có thể gây ra cháy nổ nghiêm trọng. Ảnh hưởng không nhỏ đến doanh nghiệp và người lao động. Nếu là nổ liên quan đến hóa chất thì thiệt hại còn đáng sợ hơn.
Do đó, việc các nhà máy, khu xưởng,…xây dựng phòng sạch chống tĩnh điện là một điều đúng đắn và cần thiết. Phòng sạch ESD sẽ giảm thiểu phần nào những rủi ro và tai nạn ngoài ý muốn.
Tiêu chuẩn ESD trong phòng sạch
|
|
Vậy, sau khi biết được khái niệm phòng sạch chống tĩnh điện, ta hãy cùng tìm hiểu cụ thể hơn về những tiêu chuẩn ESD trong phòng sạch nhé. Đây là tiêu chuẩn áp dụng cho nhiều thành phần khác nhau của cleanroom.
Đối với các thiết bị phòng sạch
Các thiết bị được sử dụng trong phòng sạch phải được sản xuất bằng công nghệ chống tĩnh điện mới nhất. Như vậy mới có thể loại bỏ các chất gây nhiễm bẩn và cân bằng được ion trong phòng sạch.
Hầu hết các thiết bị đều sử dụng công nghệ HDC – AD (DAC – AC ) với khả năng giảm thiểu tĩnh điện lên đến 90%. Chúng hoạt động với cơ chế dùng điện với tần số cao. Từ đó bù đắp hoặc giải phóng cho việc thiếu các ion (âm và dương) trong thiết bị đầu cuối. Một số thiết bị ESD trong phòng sạch bao gồm:
- Ghế PVC chống tĩnh điện
- Kệ, khay, băng keo chịu nhiệt, hộp dụng cụ
- Các vật dụng hỗ trợ, văn phòng phẩm như giấy, bút, khăn lau phòng sạch…
- Các trang bị bảo hộ lao động, thảm ESD, rèm che ESD
- Những vật dụng khử tĩnh điện: quạt, gậy hay thiết bị cầm tay
Trong khi đang sử dụng, tất cả thiết bị trên đều phải giảm thiểu hiện tượng tĩnh điện. Xảy ra khi phải tiếp xúc hay va chạm với các đồ vật xung quanh. Chúng sẽ giúp tạo điều kiện, để cho những ion sản sinh ra có thể dễ dàng điều hướng tới. Giúp ổn định tốt một số chất có trong dãy truyền này.
Quần áo phòng sạch chống tĩnh điện
Là một trong những trang bị bảo hộ bắt buộc phải có khi làm việc trong phòng sạch. Quần áo chống tĩnh điện cleanroom chắc chắn phải đảm bảo được tiêu chuẩn phòng sạch. Chúng sẽ được phân loại theo từng cấp độ sạch khác nhau. Yêu cầu tiên quyết của trang bị này là không được phát tán bụi hay sợi. Những hạt bụi và sợi ấy có thể gây ô nhiễm môi trường, làm giảm công năng của phòng sạch.
Người ta thường ưu tiên sử dụng Polyester, một chất liệu tốt để làm áo quần ESD. Polyester sẽ kết hợp với các sợi carbon đan xen nhau. Có thể là đan xen kiểu kẻ sọc hoặc đan xen kiểu caro. Thường thì khoảng cách giữa các sợi carbon này sẽ rơi vào tầm 5mm. Chúng cũng quyết định khả năng chống tĩnh điện của sản phẩm. Nếu mật độ sợi carbon càng dày thì tương ứng là độ chống tĩnh điện sẽ càng cao.
Ngoài ra, chất liệu vải của quần áo cũng cần phải thoáng mát, mềm mại. Không gây nóng bức hay dị ứng cho người mặc. Quần áo ôm vừa đủ cơ thể và không gây vướng víu cho người mặc. Tránh việc làm ảnh hưởng không tốt tới hiệu quả công việc.
|
|
|
Tiêu chuẩn về giày phòng sạch ESD
Nếu bạn thắc mắc giày phòng sạch có chống được tĩnh điện không, hãy đọc bài viết của chúng tôi nhé. Tương tự như quần áo chống tĩnh điện, các sản phẩm giày phòng sạch cũng phải đạt tiêu chuẩn về khả năng ESD.
Những đôi giày này thường được làm từ da, chất liệu PVC với khả năng tản điện hoặc đế giày sẽ được làm từ xốp PU. Người ta tiến hành đo giày phòng sạch chống tĩnh điện theo tiêu chuẩn EN 20344:2011 5 10. Có điện trở nằm trong khoảng 0,1 đến 1000MOhm. Cùng một đôi giày ta có thể ứng dụng cho nhiều môi trường làm việc.
Ngoài ra, để đo nhiệt độ và độ ẩm của giày, người ta sẽ kiểm tra theo nhiều cấp 1,2,3. Tiêu chuẩn áp dụng là tiêu chuẩn BS EN 61340 – 4 – 3:2002. Lý do cần đo thêm tiêu chuẩn này vì độ ẩm và nhiệt độ sẽ ảnh hưởng đến khả năng kháng điện.
Găng tay phòng sạch – tiêu chuẩn chống tĩnh điện
Găng tay phòng sạch thường được làm từ sợi vải dệt kim, kết hợp với các sợi carbon. Tương tự như cấu tạo của quần áo phòng sạch. Carbon luôn là chất có khả năng ESD cự kì tốt. Vậy nên mật độ của chúng càng cao thì khả năng chống tĩnh điện càng tốt.
Các phương pháp chống tĩnh điện cho phòng sạch
Vậy, ta còn phương pháp nào khác để xử lý vấn đề chống tĩnh điện?
Thanh khử tĩnh điện
Thanh khử tĩnh điện này là một sản phẩm được sử dùng phổ biến trong những nhà máy có phòng sạch. Trên mỗi thanh khử tĩnh điện sẽ được lắp các ion với mạch điện đảo chiều. Từ đó giúp điều hòa các ion trên bền mặt cũng như không khí, giúp giảm thiểu hiện tượng tĩnh điện. Thanh chống ESD này có tính ổn định khá cao. Nó có thể chống giật điện và giúp hấp thụ được đến 30% tĩnh điện tồn tại trong khí quyển. Đây được đánh giá là giải pháp có khả năng ứng dụng cao. Ứng dụng an toà & bền bỉ trong môi trường tự nhiên.
Vòi phun chống tĩnh điện
Vòi phun chống tĩnh điện được miêu tả như một loại đèn bàn với khả năng thổi ion và khí. Hệ thống khí nén được thiết kế bên trong vòi phun. Chúng sẽ tạo ra những luồng không khí khô và sạch. Khi ta kích hoạt, vòi phun này sẽ thổi ra những luồng khí. Những luồng khí này sẽ đẩy lùi các hạt bụi đang lơ lửng, tránh không để chúng bám vào sản phẩm. Chỉ cần mất vài giây là ta đã có thể cân bằng được ion. Phương pháp này được đánh giá có hiệu quả cao. Không chỉ thế, ta còn có thể điều khiển chúng từ xa cực kì tiện lợi.
Máy thổi ion – quạt khử tĩnh điện
Quạt khử tĩnh điện hay còn gọi là máy thổi ion. Chúng có cơ chế hoạt động tương tự như những chiếc quạt thông thường. Tuy nhiên, được bổ sung thêm 2 bộ phận đặc biệt là đầu kim phun ion và quạt gió thổi ion. Khi khởi động, quạt quay, kim phun này sẽ phun ra các ion. Khi đó gió sẽ đẩy các hạt ion ấy ra ngoài. Giúp bù đắp lại lượng ion đã bị mất và cân bằng chúng ở mức an toàn.
Giải pháp nối đất
Phương pháp nối đất là phương pháp được mệnh danh là tối ưu và dễ thực hiện nhất. Chúng thậm chí có thể cân bằng được lượng ion ngay ở trên bản làm việc. Phương pháp này thường có thêm sự kết hợp của các thiết bị ESD chống tĩnh điện khác nhau. Từ đó tạo ra môi trường chống tĩnh điện tốt nhất.
Đây là giải pháp tương tự như cơ chế hoạt động của cột thu lôi. Các hạt điện tích sẽ truyền qua cây đinh và đi xuống đất. Mục đích để cân bằng ion và bảo vệ an toàn cho các linh kiện, thiết bị điện tử nhạy cảm. Vậy nên khi tiến hành nối đất phải lựa chọn vị trí thích hợp. Sau đó đóng 1 cây đinh xuống sàn và nối dây giữa thùng máy với đầu đinh đó.
Thảm chống tĩnh điện
|
|
Các giải pháp kể trên tuy hiệu quả nhưng xét về chi phí, sử dụng thảm chống tĩnh điện là ít tốn kém nhất. Ta có thể đặt thảm ở dưới mặt sàn hoặc ngay trên bàn làm việc để tránh dẫn điện xuống mặt đất và chống tĩnh điện. Khác với thảm dính bụi, loại thảm này có nguyên lý hoạt động dựa trên việc giảm đi lực ma sát giữa bề mặt thảm và cơ thể người. Vừa chống được tĩnh điện tốt lại không gây ra trơn trượt nguy hiểm.
Người dùng như chúng ta cũng có thể dễ dàng vệ sinh thảm ESD. Chúng cũng khó để bị phân hủy bởi các dung môi axit nên độ bền rất cao và dùng được lâu dài. Hầu hết các nhà máy hay doanh nghiệp có phòng sạch đều dùng tới loại thảm này.
Nếu bạn muốn mua những sản phẩm thuộc vật tư phòng sạch như khăn lau phòng sạch, thảm tĩnh điện, giày, mũ, quần áo phòng sạch,… Hãy nhấc điện thoại lên và gọi ngay cho chúng tôi – Công ty TNHH Giải pháp Rori. Số điện thoại: 0911.055.873. Để được tư vấn miễn phí chính xác nhất nhé.
